Achtergrondnotitie werkbezoek

Schone en betaalbare energie voor iedereen in Rivierenland én genoeg ‘eigen’ vakkrachten uit de regio die helpen om dat mee mogelijk te maken: S-TEC draagt hieraan bij. Met het Smart Technology Experience Centre (S-TEC) heeft Rivierenland een nieuw platform waar bewoners en bedrijven die stappen willen zetten in de energietransitie terecht kunnen voor advies, opleiding van vakmensen, voorlichting over actuele bouwoplossingen en contact met lokale technische dienstverleners om verduurzaming uitgevoerd te krijgen. Het fysieke centrum zorgt voor de nodige verbinding in de keten en samenhang die nodig is in de regionale energietransitie. Deze samenwerking wordt tot stand gebracht over meerdere thema’s.

Adviseren & Ontzorgen

Energieloket Rivierenland informeert en biedt ondersteuning voor bewoners in de eerste stappen naar een duurzame woning vanuit directe opdracht van de regiogemeenten. O.a. vanuit een helpdesk, fysieke inlooploketten per gemeente en energiecoaches aan huis. De WoonWijzerWinkel Rivierenland adviseert professioneel (rekent en tekent) en onafhankelijk op productniveau en materiaalkeuze. In nauw overleg met de bewoner worden vervolgens offertes aangevraagd bij regionale en betrouwbare bedrijven. De WoonWijzerWinkel ondersteunt de bewoner in haar/zijn keuze en begeleidt bij uitvoering. In de showroom kunnen inwoners de producten zien en voelen.

Ondersteuning vindt bovendien plaats op gebied van subsidies en financiering. Uitvoerende bedrijven worden ontzorgd door kwalitatieve leads en begeleiding van de klant in het verkoop- en uitvoeringsproces.

Kans: Volledige ontzorging in bewonersreis door publiek-private samenwerking in de keten. Hogere conversie naar (hoog kwalitatieve) uitvoering en betere monitoring van uitgevoerde maatregelen.

Uitdaging: Regionale publiek-private samenwerking zonder marktverstoring en een houdbare businesscase voor WoonWijzerWinkel zonder kostenverhogend te zijn in de keten.

Arbeidsmarkt

Het tekort aan vakmensen is een bedreiging voor de energietransitie. S-TEC maakt zich sterk om meer mensen om/bij te scholen en jongeren enthousiast te maken voor kansrijke technische beroepen. Een voorbeeld is het Arbeidsmatchplatform, dat met behulp van AI technologie de skills van mensen in kaart brengt en ze matcht met banen en opleidingen in de regio. Hiervoor hebben we een ecosysteem opgezet met grote regionale bouw- en installatiebedrijven, Alliander, Bouwmensen Rivierengebied, IW Midden, Leerwerkloket, WerkgeverServicepunt, UWV werkbedrijf, Werkzaak Rivierenland (uitvoeringsorganisatie Wmo), BetaTechServices en S-TEC.

Het regionale project EnergieVitaal ter bestrijding van energiearmoede sluit hierop aan, heeft i.s.m. deze partijen al 150 klussers en energiecoaches geworven, leidt ze op en zet hen lokaal in. Vervolgens krijgen zij opleidingstrajecten op maat om door te stromen naar de regionale bouw- en technieksector.

Kans: S-TEC verbindt partners uit verschillende domeinen en faciliteert (sociale) innovatieve aanpakken. Uitvoering van een NIP-aanpak (Nationaal Isolatie Programma) biedt tevens opleiding- en ervaringskansen voor de klussers met uitvoering van grotere (isolatie)maatregelen in de regio en daarmee meer kans op duurzame uitstroom richting de sector.

Uitdaging: Opschaling van ecosysteem en het creëren van duurzame uitstroom.  Structurele samenwerking tussen deze uiteenlopende partners heeft continue aandacht en ondersteuning nodig; Werkgevers hebben ondersteuning nodig bij aanvragen van omscholing en loonkostensubsidies. Ontschotting is nodig in deze regelingen.

Innovatie & Integrale aanpak

Coöperatie Betuwewind staat voor een integrale coöperatieve aanpak van verduurzaming van ons regionaal energiesysteem. Zij doen dit door de opbrengst van grootschalige duurzame opwek in de regio te gebruiken om innovatieve projecten in de regio te ondersteunen (€ 600.000 per jaar) vanuit haar fonds en zelf innovaties te realiseren zoals het project WattHub (direct uit de molen zwaar materieel opladen), een voedselbos en het direct tegen kostprijs leveren van stroom aan consumenten maar ook aan coöperatieve warmtenetten. Belang van regionale duurzame opwek, lokaal gebruik en betaalbare energie.

Kans: Nog meer lokaal profijt realiseren als tegenwicht tegen het slechte imago van grootschalige wind en zon.

Uitdaging: Meer wettelijke en planologische ruimte vinden voor coöperatieve opwek van stroom en warmte.

Praktijkopleiding Installatie en Elektrotechniek

Gesprek met leerlingen elektrotechniek (BBL) en praktijkdocent IW Midden. Gesprek over belang van praktijkopleiding en bijscholing duurzame technieken in de installatiesector.

IW Midden voorziet bedrijven in de electro- en installatietechniek van nieuw en goed opgeleid personeel door BBL-leerlingen een arbeidscontract aan te bieden, hen te begeleiden in de start van hun loopbaan en hen praktijkvaardigheden aan te leren. Daarnaast zorgt IW Midden voor het her- bijscholen van de zittende medewerkers in onder andere nieuwe duurzame technieken.

Kans: door met name de energietransitie biedt werken in de branche een goed arbeidsmarktperspectief.

Uitdaging: installatie/elektrobedrijven hebben door de hoge werkdruk nauwelijks aandacht voor opleiden in het algemeen.

Onderwijs MBO 4 Smart Building

Gesprek met student, docent en projectleider Smart Building over deze nieuwe opleiding bij ROC Rivor. Uitgelicht wordt het tiny house project. Nauwe samenwerking met bedrijven zorgt voor kennis over de nieuwste ontwikkelingen en boeiende casussen voor het projectonderwijs.

Kans: deze brede opleiding, een combinatie van bouwkunde, elektrotechniek, installatietechniek en ICT, bereidt studenten goed voor op werken in de sector Bouw & Energietransitie; integratie van deze processen in bouwprojecten neemt toe. Smart Building betekent duurzamer, sneller en goedkoper bouwen door beter samen te werken met meer disciplines, gebruikmakend van innovatieve technieken. Studenten zijn enthousiast over de excursies en gastlessen bij bedrijven en docenten benutten die ontmoetingen om hun kennis te actualiseren.

Uitdaging: ROC Rivor is een klein ROC dat relatief grote investeringen doet om deze nieuwe opleiding goed te ontwikkelen. De intensieve samenwerking met bedrijven kost extra tijd van (hybride) docenten en projectleider. De kracht zit in het maatwerk voor de regio en bedrijven zijn bereid mee te investeren. Toch blijft de businesscase kwetsbaar.

Rol regio en RES

In Rivierenland wordt breed en constructief samengewerkt tussen overheid, ondernemers, onderwijs, onderzoek en ondernemende burgers, ofwel de 5 O’s. We beseffen dat iedereen nodig is om de grote maatschappelijke vraagstukken het hoofd te bieden. De Regiodeals tussen Rijk en regio helpen daarbij om de (uitvoerings)kracht van de regio te versterken.

S-TEC is 1 van de 31 Regiodealprojecten. Net als de versnelling van de Regionale Energie Strategie.

We zijn heel blij met initiatieven als S-TEC, windpark Deil en duurzame warmte in het dorpje Enspijk. Deze initiatiefnemers laten zien dat we met een brede samenwerking de uitvoering van de energietransitie kunnen versnellen.

Kans en uitdaging:

Onze regio kenmerkt zich door veel kleine kernen en een aanpakkersmentaliteit. Hierdoor ontstaan veel initiatieven vanuit inwoners (bijvoorbeeld warmte Enspijk) en ondernemers (bijvoorbeeld bedrijventerrein Medel in Tiel dat off grid wil). Voor ons zijn deze initiatieven enorm waardevol die we steunen waar we kunnen. Experimenteerruimte om dingen proefondervindelijk te doen en steun (in welke vorm ook) vanuit het Rijk is hard nodig om verder te komen en onze inwoners en ondernemers maximaal handelingsperspectief te bieden.

Kort nawoord

De vijf O’s hebben elkaar gevonden in Rivierenland op het thema van de energietransitie, echter om de regionale verbinding en samenhang tussen de vijf O’s te behouden is een langjarig programma onontbeerlijk. Veelal gaat deze samenwerking over vertrouwen in elkaar en ieders bereidheid om daadwerkelijk anders en integraal te gaan werken. We hopen met onze mooie projecten en resultaten anderen te inspireren en nodigen hen uit om mee te doen.

In de media:
Social film ministerie
De Gelderlander 
Het AD
SRC Rivierenland
Culemborgsecourant en Het Kontakt